Aktualności

W dniach 19-20 października 2023 roku z inicjatywy Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego w Gdańsku oraz Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się ogólnopolska konferencja, której tematem był krajobraz. Instytut Sportu Turystyki i Żywienia reprezentowała dr Iwona Miedzińska z Katedry Turystyki i Rekreacji, która wraz z dr dr Olgą Smoleńską z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu przedstawiła referat pt. „Czytanie krajobrazów za pomocą znaczników w terenie”.

Krajobraz to pojęcie wykorzystywane w wielu dziedzinach nauki, z których każda określa je w inny sposób. Temat konferencji koncentrował się na podejmowanych badaniach naukowych o krajobrazie, realizacji zagadnień krajobrazowych w edukacji oraz ich odzwierciedleniu w praktyce. 

Znacznik poprzez symbolikę znaku lub słowa kluczowego, będąc przypisany do określonej informacji, jest łącznikiem pomiędzy odczytującym a wiedzą przez niego posiadaną i/lub jemu udostępnianą, na przykład w postaci tekstu (tablice, ulotki), pliku multimedialnego czy też strony internetowej. Znaczniki mają za zadanie ułatwić odbiorcom odczyt składowych krajobrazu w otaczającej odbiorcę przestrzeni. Mogą mieć charakter stały lub czasowy (sezonowy), trwale umocowane z podłożem, ruchome, a także wirtualne. Przyporządkowane do specyfikacji rodzajowej określonego zakresu informacji lub uniwersalne – dedykowane określonym grupom odbiorców lub o nieograniczonym dostępie. Są to różnego rodzaju tablice, mapy, schematy, podpisy, kody, jak i identyfikatory odwołujące się do symboliki lub marki miejsca (np. rzeźby, meble terenowe, loga). Zawarte w nich treści identyfikują w perspektywie krajobrazowej właściwości fizyczne, mentalne i wizualne, odwołując się również do informacji niewidocznej, ale obecnej w tzw. cieniu widokowym. Będąc nośnikiem konkretnych informacji dedykowane są osobom posiadającym umiejętność czytania krajobrazu (m.in. kartografów, geodetów, turystów), stanowiąc jednocześnie podstawę analiz badawczych. Znaczniki krajobrazu nieodłącznie powiązane są z turystyką widokową (zwaną również pejzażową lub krajobrazową). Najczęściej występujące znaczniki mają charakter celowy, przykładowo zawierają informację toponimiczną (nazwy własne miejsc) lub opisową miejsc i obiektów, identyfikują rzędne wysokościowe (znaki osnowy geodezyjnej, repery). Ułatwiają odczyt krajobrazu poprzez zmianę perspektywy widokowej (wieże, platformy, lunety widokowe). Identyfikują składowe krajobrazu i nadają znaczenie informacyjne osobom, które mają ograniczoną zdolność czytania krajobrazu (np. teksty językiem brajla). Tworzą identyfikującą miejsce symbolikę poprzez wprowadzenie unikalnych urządzeń terenowych czy infrastruktury, kreujących określone, przyporządkowane do miejsca zachowania, jak fotograficzne ramy krajobrazowe, terenowe podpórki do zdjęć krajobrazowych czy też tablice do zdjęć pozowanych. Obecność tych ostatnich stanowi dodatkowy atut miejsca, nie tylko zmieniając użyteczność miejsca, ale również wprowadzając aspekt unikatowości czy też zmiany estetyki krajobrazu. Podjęty temat, w swym zasadniczym celu umożliwi opracowanie klasyfikacji znaczników obecnych w krajobrazie, z przyporządkowaniem im funkcji i przydatności – na wybranych przykładach.